සැබෑව කුමක්ද? Deepfake යුගයේ බිඳ වැටෙන විශ්වාසය
- Idasara
- Sep 1
- 2 min read
"ඇසින් දකින දේ විශ්වාස කරන්න" යන කියමන දැන් මිය ගොස් ඇත. අප දැන් ජීවත් වන්නේ යථාර්ථය සහ ප්‍රබන්ධය අතර සීමාවන් දිය වී යන යුගයකයි. මෙහි ප්‍රධානතම වගඋත්තරකරුවන් වන්නේ Deepfake තාක්ෂණය සහ AI-ජනිත ප්‍රවෘත්තියි.
මගේ මතය නම්, මෙය හුදෙක් තාක්ෂණික දියුණුවක් නොවන බවයි. මෙය අපගේ සමාජයේ මූලිකම පදනම වන විශ්වාසය බිඳ දමන, පාලනය කළ නොහැකි වසංගතයකි. සත්‍යය යනු කුමක්දැයි අපට තවදුරටත් එකඟ විය නොහැකි නම්, අපට එකට ජීවත් විය හැකිද?
පුද්ගලික සබඳතා තුළ ඇති වන ඩිජිටල් අවිශ්වාසය
මෙම තාක්ෂණයේ පළමු ගොදුර බවට පත්වන්නේ අපගේ පුද්ගලික සබඳතායි. සිතන්න, ඔබේ මිතුරෙකු හෝ පවුලේ සාමාජිකයෙකු ඔබ ගැන දරුණු දෙයක් පවසන වීඩියෝවක් හෝ හඬ පටයක් ඔබට ලැබේ. එය කෙතරම් තාත්විකද යත්, ඔබ එය ක්ෂණිකව විශ්වාස කරයි.
මෙම තත්ත්වය, "ඩිජිටල් අවිශ්වාසය" නමින් නව සමාජ පිළිකාවක් ඇති කරයි. අපට ලැබෙන සෑම ඩිජිටල් තොරතුරක් දෙසම අප සැකයෙන් බැලීමට පටන් ගනී. අව්‍යාජ වීඩියෝවක් පවා ව්‍යාජ එකක් විය හැකි යැයි අප සිතන තැනට මෙය වර්ධනය විය හැකිය. අවසානයේදී අප කිසිවක් විශ්වාස නොකරන, එකිනෙකාගෙන් හුදෙකලා වූ පුද්ගලයන් බවට පත් වනු ඇත.
දේශපාලනය අවිශ්වාසයේ සටන් බිමක් වීම
දේශපාලනය යනු මෙම තාක්ෂණය සඳහා වන ප්‍රධාන ඉලක්කයයි. මැතිවරණයකට දින කිහිපයකට පෙර, ප්‍රධාන අපේක්ෂකයෙකු කිසිදා නොකී දෙයක් පවසන, ඉතා තාත්වික Deepfake වීඩියෝවක් සමාජ මාධ්‍ය පුරා පැතිර ගියහොත් කුමක් සිදුවේද?
එමගින් ඇති වන හානිය නිවැරදි කිරීමට පෙර මැතිවරණ ප්‍රතිඵලය මුළුමනින්ම වෙනස් විය හැකිය. මෙය තවදුරටත් හුදු වැරදි තොරතුරු ප්‍රචාරයක් නොවේ; එය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අස්ථාවර කළ හැකි, ජාතික ආරක්ෂාවට තර්ජනයක් වන ප්‍රබල ආයුධයකි. ජනතාවට තම නායකයින් පවසන දේ ගැන විශ්වාසයක් නොමැති නම්, ඔවුන්ව පාලනය කළ නොහැක. රාජ්‍යයක් පවත්වාගෙන යා නොහැක.
සත්‍යයේ ක්ෂය වීම සහ සමාජයේ බිඳ වැටීම
සමාජයක් ගොඩනැගෙන්නේ පොදු විශ්වාසයන් සහ එකඟ වූ සත්‍යය මතයි. අපගේ අධිකරණ පද්ධතිය, මූල්‍ය පද්ධතිය සහ පුවත්පත් කලාව යන සියල්ල රඳා පවතින්නේ සත්‍යය සහ සාක්ෂි මතයි.
නමුත් ඕනෑම ඩිජිටල් සාක්ෂියක්, වීඩියෝවක්, ඡායාරූපයක්, හඬ පටයක් පහසුවෙන් නිර්මාණය කළ හැකි ලෝකයක, අධිකරණයකදී සාක්ෂියක වටිනාකම කුමක්ද? පුවත්පතක පළවන වාර්තාවක විශ්වසනීයත්වය කුමක්ද? මෙය "සත්‍යයේ ක්ෂය වීම" (The Erosion of Truth) ලෙස හැඳින්විය හැකිය.
මෙම ක්ෂය වීම සමාජයේ මැලියම් බඳු විශ්වාසය දියකර හරියි. විශ්වාසය නොමැති තැන, ඇත්තේ අවුල් සහගත තත්ත්වයක් සහ බියක් පමණි.
අප ඉදිරියේ ඇති අභියෝගය
මෙම ගැටලුවට තාක්ෂණික විසඳුම් සෙවීමට උත්සාහ දරමින් සිටී. Deepfake හඳුනාගැනීමේ මෙවලම් නිර්මාණය වෙමින් පවතී. නමුත් මෙය නිර්මාණකරුවන් සහ හඳුනාගන්නන් අතර පවතින නිමක් නැති ආයුධ තරගයකි.
එබැවින්, සැබෑ විසඳුම තාක්ෂණය තුළ නොවේ. එය අප තුළම පවතී. අප වෙන කවරදාටත් වඩා විචාරශීලී චින්තනය (Critical Thinking) සහ ඉහළ මට්ටමේ ඩිජිටල් සාක්ෂරතාවය (Digital Literacy) ප්‍රගුණ කළ යුතුය.
අප දකින, අසන සෑම දෙයක්ම ප්‍රශ්න කිරීමට අප පුරුදු විය යුතුය. මූලාශ්‍ර පරීක්ෂා කිරීමට සහ තොරතුරු තහවුරු කිරීමට අප කම්මැලි නොවිය යුතුය. මෙය තවදුරටත් තාක්ෂණික අභියෝගයක් නොවේ; එය අපගේ සමාජයේ පැවැත්ම පිළිබඳ බුද්ධිමය සටනකි. මෙම නව යථාර්ථය තුළ සැරිසැරීමේ වගකීම ඇත්තේ අප අතේමය.
Comments