අධ්‍යාපනයෙන් රැකියාවට මඟ පෑදුණා ද? අපේ අධ්‍යාපන ක්‍රමය සහ රැකියා හැකියාව පිළිබඳ විමසුමක්
- Idasara
- Sep 4
- 3 min read
Updated: Sep 5
හැඳින්වීම
විශ්වවිද්‍යාලයෙන් විශිෂ්ට සාමාර්ථ සහිතව පිටවන තරුණයෙකු හෝ තරුණියක, තමන් සිහින මැවූ රැකියාව සොයා සම්මුඛ පරීක්ෂණ ගණනාවකට සහභාගී වී, අවසානයේ ප්‍රතික්ෂේප වීමේ කටුක අත්දැකීමට මුහුණ දෙන අවස්ථා අප සමාජයේ සුලබ දසුනකි. වසර ගණනාවක් පුරා ලත් අධ්‍යාපනය, ඉහළ ලකුණු සහ ගෞරව සාමාර්ථ, රැකියා වෙළෙඳපොළේ දොරටු විවර කිරීමට ප්‍රමාණවත් නොවන්නේ මන්ද? මෙම තත්ත්වයට හේතුව, අපගේ අධ්‍යාපන ක්‍රමය සහ රැකියා ලෝකය අපේක්ෂා කරන කුසලතා අතර පවතින විශාල පරතරයයි. මෙම ලිපියේ මූලික අරමුණ වන්නේ, ශ්‍රී ලාංකේය අධ්‍යාපන ආයතන මඟින් "රැකියා හැකියාව" (Employability) ලබා දීමේ කාර්යභාරය කෙතරම් දුරට ඉටු කරන්නේ ද යන්න විමසා බැලීමයි.
අධ්‍යාපනයේ සාම්ප්‍රදායික අවධානය සහ එහි සීමා
ශ්‍රී ලංකාවේ රාජ්‍ය සහ පෞද්ගලික අධ්‍යාපන පද්ධතීන්හි මූලික අවධානය දිගු කලක සිට යොමු වී ඇත්තේ විභාග සමත් වීම සහ න්‍යායාත්මක විෂය දැනුම ලබා දීම කෙරෙහිය. අ.පො.ස. සාමාන්‍ය පෙළ, උසස් පෙළ සහ උපාධි විභාගවලදී ඉහළ ප්‍රතිඵල ලබා ගැනීම, ශිෂ්‍යයෙකුගේ සාර්ථකත්වය මනින එකම මිම්ම ලෙස සමාජය විසින් ද පිළිගෙන තිබේ. මෙම ක්‍රමය තුළින්, පුළුල් විෂය දැනුමක් සහිත උගත් පිරිසක් බිහි වුව ද, එම දැනුම ප්‍රායෝගගික ලෝකයේ අභියෝග ජය ගැනීමට භාවිත කළ හැකි වෘත්තිකයන් බිහි වන්නේ ද යන ගැටලුව පැන නඟී.
මෙම තත්ත්වය "උගත්කම" සහ "හැකියාව" අතර ඇති වෙනස මනාව පැහැදිලි කරයි. උගත්කම යනු තොරතුරු සහ සිද්ධාන්ත පිළිබඳ දැනුමයි. හැකියාව යනු එම දැනුම යොදා ගනිමින් යම් කාර්යයක් සාර්ථකව නිම කිරීමට ඇති දක්ෂතාවයි. වත්මන් රැකියා වෙළෙඳපොළ හුදු උගත්කමට වඩා, ප්‍රායෝගික හැකියාවන්ගෙන් සන්නද්ධ පුද්ගලයන්ට ප්‍රමුඛත්වය ලබා දේ. එබැවින්, සහතික පත්‍රවලට පමණක් සීමා වූ අධ්‍යාපනය, තරුණ පරපුර උගත් විරැකියාව නමැති උගුලට හසු කිරීමට හේතු වී ඇත.
"රැකියා හැකියාව" යන්නෙහි සැබෑ අරුත
රැකියා හැකියාව යනු හුදෙක් උපාධි සහතිකයක් හෝ තාක්ෂණික දැනුමක් පමණක් නොවේ. එය පුද්ගලයෙකු සතු දැනුම, කුසලතා සහ ආකල්ප යන සියල්ලෙහිම එකතුවකි. මෙය ප්‍රධාන කොටස් කිහිපයකට විග්‍රහ කළ හැකි ය:
තාක්ෂණික කුසලතා (Hard Skills): යම් කිසි ක්ෂේත්‍රයකට අදාළ විශේෂිත දැනුමයි. උදාහරණ ලෙස, මෘදුකාංග ක්‍රමලේඛනය, ගිණුම්කරණය, දත්ත විශ්ලේෂණය, ඉංජිනේරු ශිල්පය වැනි දෑ දැක්විය හැකි ය. අධ්‍යාපන ආයතන බොහෝ විට මෙම කුසලතා ලබා දීමට යම්තාක් දුරට උත්සාහ කරයි.
මෘදු කුසලතා (Soft Skills): රැකියා පරිසරයක සාර්ථක වීමට අත්‍යවශ්‍ය වන අන්තර් පුද්ගල හැකියායි. මනා සන්නිවේදනය, කණ්ඩායම් හැඟීමෙන් වැඩ කිරීම, නායකත්වය, ගැටලු විසඳීමේ හැකියාව, විචාරාත්මක චින්තනය, කාල කළමනාකරණය සහ ආයතනික විනය මේ යටතට ගැනේ. අපගේ අධ්‍යාපන ක්‍රමය තුළ බොහෝ විට නොසලකා හැරෙන්නේ මෙම මෘදු කුසලතා සංවර්ධනය කිරීමයි.
පුද්ගලික ගුණාංග (Personal Attributes): පුද්ගලයෙකුගේ ආකල්ප සහ චර්යාවන් මෙයට ඇතුළත් වේ. නව දේ ඉගෙන ගැනීමට ඇති කැමැත්ත, වෙනස්වීම්වලට අනුවර්තනය වීමේ හැකියාව, නොපසුබට උත්සාහය සහ ධනාත්මක චින්තනය වැනි ගුණාංග, සේවායෝජකයෙකු විසින් ඉහළින්ම අගය කරනු ලබයි.
අභියෝගය ජය ගැනීම: ශිෂ්‍යයා සතු වගකීම
අධ්‍යාපන ක්‍රමය වෙනස් වන තුරු බලා සිටීම ප්‍රායෝගික විසඳුමක් නොවේ. එබැවින්, අධ්‍යාපනය ලබන අතරතුරම, තමන්ගේ රැකියා හැකියාව වර්ධනය කර ගැනීමේ වගකීම ශිෂ්‍යයා විසින්ම භාර ගත යුතු ය. ඒ සඳහා ක්‍රියාකාරීව දායක විය හැකි මාර්ග කිහිපයකි:
ස්වයං අධ්‍යයනය සහ ජාලගත වීම: පන්ති කාමරයට සීමා නොවී, තමන් කැමති ක්ෂේත්‍රය පිළිබඳව අන්තර්ජාලය, පොතපත ඇසුරින් දැනුම යාවත්කාලීන කර ගැනීම වැදගත් ය. එමෙන්ම, LinkedIn වැනි වෘත්තීය සමාජ ජාලා හරහා ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රවීණයන් සමඟ සබඳතා ගොඩනඟා ගැනීම, වැඩමුළු සහ සම්මන්ත්‍රණවලට සහභාගී වීම තුළින් වටිනා අවබෝධයක් සහ අවස්ථා නිර්මාණය කර ගත හැකි ය.
ප්‍රායෝගික අත්දැකීම් ලැබීම: ආධුනිකත්ව පුහුණුව (Internships), ස්වේච්ඡා සේවය, නිදහස් ව්‍යාපෘති (Freelance projects) සහ අර්ධ කාලීන රැකියාවල නිරත වීමෙන්, න්‍යායාත්මක දැනුම ප්‍රායෝගිකව යොදන ආකාරය පිළිබඳව මිල කළ නොහැකි අත්දැකීමක් ලැබේ. එමඟින්, ආයතනික පරිසරයක හැසිරෙන ආකාරය සහ වෘත්තීය විනය පිළිබඳ මනා පුහුණුවක් ද හිමි වේ.
මඟ පෙන්වීම් සහ උපදේශන සේවා ලබා ගැනීම (Mentoring and Coaching): තම ක්ෂේත්‍රයේ පළපුරුදු, සාර්ථක පුද්ගලයෙකු මඟ පෙන්වන්නෙකු (Mentor) ලෙස තෝරා ගැනීම, වෘත්තීය ජීවිතයේදී සිදු විය හැකි වැරදි අවම කර ගැනීමටත්, නිවැරදි මඟ පෙන්වීමක් ලබා ගැනීමටත් ඉවහල් වේ. ඔවුන්ගේ අත්දැකීම්, තරුණ වෘත්තිකයෙකුට වටිනා පාඩම් කියා දෙනු ඇත.
නිගමනය
අවසාන විග්‍රහයේදී පෙනී යන්නේ, වර්තමාන අධ්‍යාපන ආයතන, රැකියා හැකියාව නමැති සංකල්පය තවමත් නිසි ලෙස තම විෂය මාලාවට අන්තර්ග්‍රහණය කර නොමැති බවයි. එමඟින් නිර්මාණය වී ඇති පරතරය, උගත් තරුණ විරැකියාව ඉහළ යෑමට ප්‍රධාන හේතුවක් වී තිබේ.
මෙම අභියෝගය ජය ගැනීමට නම්, අධ්‍යාපන ක්‍රමයේ ප්‍රතිසංස්කරණ සිදු වන අතරම, ශිෂ්‍යයා ද සිය වගකීම අවබෝධ කරගෙන, අධ්‍යාපනය ලබන කාලය තුළම තම රැකියා හැකියාව වර්ධනය කර ගැනීමට ක්‍රියාශීලීව මැදිහත් විය යුතු ය. අධ්‍යාපනය යනු රැකියා ලෝකයට පිවිසීමට අවශ්‍ය මූලික සුදුසුකම පමණි. එම දොරටුවෙන් ඇතුළු වී, එහි සාර්ථක ගමනක් යෑමට අවශ්‍ය වන්නේ දැනුම, කුසලතා සහ නිවැරදි ආකල්පවලින් සමන්විත "රැකියා හැකියාව" නමැති ප්‍රබල මෙවලමයි. එය ගොඩනඟා ගැනීම ඔබ සතු කාර්යභාරයකි.
Comments