Financial Literacy
පාඩම 9: ආයෝජනය, චක්රීය වර්ධනය සහ උද්ධමනය පිළිබඳ දැනුවත්භාවය
Lesson
9
ඇයි මේ පාඩම වැදගත් වෙන්නේ?
ඉතිරි කිරීමෙන් ඔබේ මුදල් සුරක්ෂිතව තබනවා. ආයෝජනය කිරීමෙන් ඔබේ මුදල් වර්ධනය වෙන්න උදව් කරනවා. ශ්රී ලංකාවේ, කාලයත් එක්ක බඩු මිල ඉහළ යනවා. ඔබේ මුදල්, බඩු මිල ඉහළ යනවාට වඩා හෙමින් වර්ධනය වුණොත්, ඔබ ඇත්තටම පස්සට යනවා. ආයෝජනය කියන්නේ ඔබව ඉදිරියට ගෙනියන ක්රමයක්—පරිස්සමෙන්, හෙමින්, සහ සැලැස්මක් ඇතුව. මේ පාඩමෙන් වර්ධනය ක්රියාත්මක වන ආකාරය, චක්රීය වර්ධනය (compounding) බලවත් ඇයි, සහ උද්ධමනය ඔබේ තීරණ වලට බලපාන ආකාරය පැහැදිලි කරනවා.
පොල් පැළයක් ගැන හිතන්න. පළමු දවසේ ඒක ලොකු දෙයක් වගේ පේන්නේ නෑ. කාලය, වතුර, සහ ආරක්ෂාව එක්ක, ඒක අවුරුදු ගාණකට පල දෙන ගසක් බවට පත්වෙනවා. ආයෝජනයත් ඒ වගේමයි. පළමු මාසයේ ඔබට ලොකු දෙයක් පේන්නේ නැතිවෙයි. නමුත් ඉවසීම සහ විනය එක්ක, පොඩි පියවර වලින් ලොකු ප්රතිඵල ලැබෙනවා.
“ඉක්මන් සල්ලි පස්සේ දුවන්න එපා. ස්ථාවර වර්ධනයක් ඉලක්ක කරන්න.”
පියවර 1: ආයෝජනය යනු කුමක්ද—සහ චක්රීය වර්ධනය වැදගත් ඇයි?
ආයෝජනය කියන්නේ කාලයත් එක්ක වර්ධනය වෙන්න හෝ ඔබට ආදායමක් ගෙවන්න පුළුවන් වත්කම් (assets) වල මුදල් යොදවන එක. ඒක ඉතිරි කිරීමට වඩා වෙනස්. ඉතුරුම් කියන්නේ ආරක්ෂාව සහ ඉක්මන් ප්රවේශය ගැනයි (ඔබේ හදිසි අරමුදල, කෙටි කාලීන ඉලක්ක). ආයෝජනය කියන්නේ වර්ධනය සහ ඉවසීම ගැනයි (ඔබට අවුරුදු ගාණක් යනකල් අවශ්ය නොවන ඉලක්ක).
ආයෝජනයේ එන්ජිම තමයි චක්රීය වර්ධනය (Compounding)—ඒ කියන්නේ ඔබේ ලාභය මතත් ලාභ ඉපයීමයි. ඔබ උපයන දේ නැවත ආයෝජනය කරන විට, මුදල සාමාන්ය ඉතුරුම් වලට වඩා වේගයෙන් වර්ධනය වෙනවා. මුලදී ඒක හෙමින් වගේ දැනුනත්, පස්සේ පුදුම හිතෙන තරම් වේගවත් වෙනවා. කාලය තමයි මෙහි රහස් අමුද්රව්යය.
දැන් මේකට උද්ධමනය එකතු කරන්න. උද්ධමනය කියන්නේ බඩු මිල ඉහළ යාමයි. බඩු මිල අවුරුද්දකට 10%කින් වැඩිවෙලා, ඔබේ මුදල් 6%කින් වර්ධනය වුණොත්, ඔබේ සැබෑ ලාභය දළ වශයෙන් 6% - 10% = -4%ක් වෙනවා. ඔබට ඉලක්කම් වලින් ලාභයක් ලැබුණත්, මිලදී ගැනීමේ හැකියාව නැතිවුණා. ඒකයි දිගු කාලීන මුදල් වලට උද්ධමනයට වඩා වේගයෙන් වර්ධනය වෙන්න අවස්ථාවක් අවශ්ය වෙන්නේ.
ඔබ ආයෝජනය කිරීමට පෙර, ඔබේ පදනම පරීක්ෂා කරන්න:
හදිසි අරමුදල සූදානම්ද? (පාඩම 6).
හානිකර ණය පාලනය කරගෙනද? (පාඩම 7).
පොඩි, ස්ථාවර ගාණක් ආයෝජනය කරන්න ඉඩ දෙන අයවැයක් තියෙනවද? (පාඩම 4).මේවා සූදානම් නම්, ඔබට පටන් ගන්න පුළුවන්—පොඩියට පටන් ගන්න එක හොඳටම ඇති.
පියවර 2: සරල පළමු පියවර (අඩු අවදානම්, යථාර්ථවාදී, නැවත කළ හැකි)
දිගු කාලීන ඉලක්ක වලින් පටන් ගන්න: අධ්යාපන අරමුදලක්, වෘත්තීය පාඨමාලාවක්, අවුරුදු තුනකින් පටන් ගන්න බලාපොරොත්තු වෙන ව්යාපාරයක්, හෝ ඔබේම අනාගතය. එක් එක් ඉලක්කය ළඟ කාල සීමාව ලියන්න: කෙටි (<අවුරුදු 3), මධ්යම (අවුරුදු 3-7), දිගු (අවුරුදු 7+). නීතියක් විදිහට, අවුරුදු 3කට වඩා වැඩි කාලයක් අවශ්ය නොවන මුදල් පමණක් ආයෝජනය කරන්න. කෙටි කාලීන මුදල් තියෙන්න ඕන ඉතුරුම් වල.
ඊළඟට, සැබෑ ජීවිතයට ගැලපෙන සරල ක්රම තෝරාගන්න:
බැංකු ස්ථාවර තැන්පතු (Fixed Deposits - FDs): අඩු අවදානමක්, කලින් කිව හැකි ප්රතිලාභයක් තියෙනවා, නමුත් ප්රතිලාභ උද්ධමනයට කිට්ටු වෙන්න පුළුවන්.
රාජ්ය සුරැකුම්පත් (භාණ්ඩාගාර බිල්පත්/බැඳුම්කර): රජය විසින් පිටුබලය දෙන නිසා සාපේක්ෂව අඩු අවදානමක් තියෙනවා.
ඒකක භාර / දර්ශක අරමුදල් (Unit Trusts / Index Funds): ඔබේ මුදල් එකතු කරලා, වත්කම් ගොඩක (උදා: රාජ්ය සුරැකුම්පත්, කොටස්) ආයෝජනය කරනවා. විවිධාංගීකරණය නිසා එක දෙයක් වැටුණත් බලපෑම අඩුයි.
රත්තරන්: උද්ධමනයෙන් ආරක්ෂා වෙන්න උදව් වෙන්න පුළුවන්, නමුත් මිල ගණන් ඉහළ පහළ යනවා.
ඔබේම කුසලතා හෝ කුඩා ව්යාපාරයක්: මහන මැෂිමක්, ඔබේ පැයක ආදායම වැඩි කරන පාඨමාලාවක්, ආදායම් උපයන උපකරණයක්. මේකත් ආයෝජනයක්—ඔබ තුළම කරන ආයෝජනයක්.
ඔබට නොතේරෙන දේ මඟහරින්න. යම් දෙයක් සහතික කළ ඉහළ ප්රතිලාභ පොරොන්දු වෙනවා නම්, අනිත් අයව බඳවාගන්න කියනවා නම්, හෝ "අදම තීරණය කරන්න" කියලා බල කරනවා නම්, එයින් ඈත් වෙන්න.
ආදායම ලැබෙන දවසේම ස්ථාවර නියෝගයක් (standing order) හදාගන්න. මේකට කියන්නේ රුපියල්-සාමාන්ය පිරිවැය ක්රමය (rupee-cost averaging) කියලා. ඔබ වෙළඳපොළ මට්ටම නොසලකා, හැමදාම එකම ගාණක් ආයෝජනය කරනවා. මිල අඩු වෙලාවට ඔබට වැඩිපුර ඒකක ගන්න පුළුවන්; මිල වැඩි වෙලාවට අඩුවෙන් ගන්නවා. කාලයත් එක්ක, මේකෙන් සමබර වෙනවා.
රන් රීතිය
පළමුව හදිසි අරමුදල. ආයෝජනය කළ යුත්තේ ඔබට අවුරුදු 3+ක් යනකල් අවශ්ය නොවන මුදල් පමණි, ඒ වගේම ඔබට තේරෙන, අඩු ගාස්තු සහිත, සරල විකල්ප වල පමණි.
මේ රුපියල යා යුත්තේ කොහාටද? (වර්ධනය vs. ආරක්ෂාව) |
විකල්පය (උදාහරණය) |
බැංකු ඉතුරුම් |
ස්ථාවර තැන්පතු |
රාජ්ය සුරැකුම්පත් |
ඒකක භාර / දර්ශක අරමුදල |
රත්තරන් (පොඩියට) |
කුසලතා / උපකරණ / කුඩා ව්යාපාර |
ව්යායාම: වර්ධනය වෙන්න දැන් ඔබේ වාරය
ව්යායාමය 1 — සූදානම පරීක්ෂා කිරීම.හරි ලකුණු තුනක් ලියන්න: හදිසි අරමුදල සූදානම්ද? ඉහළ පොලී ණය පාලනය කරගෙනද? අයවැය සකස් කරලද? යම් එකක් "නැහැ" නම්, මුලින්ම ඒවා හදාගන්න.
ව්යායාමය 2 — ඉලක්ක සහ කාල සීමා.දිගු කාලීන ඉලක්ක දෙකක් (අවුරුදු 7+) සහ එක් මධ්යම කාලීන ඉලක්කයක් (අවුරුදු 3-7) ලැයිස්තුගත කරන්න.
ව්යායාමය 3 — 72 රීතිය (පුහුණුව).72 රීතිය භාවිතා කරලා, 6%, 9%, සහ 12% ප්රතිලාභ වලදී මුදල් දෙගුණ වෙන්න යන කාලය ගණනය කරන්න.
ව්යායාමය 4 — ස්ථාවර නියෝගයක් සකසන්න.ඔබට හැම පඩි දවසකම ආයෝජනය කරන්න පුළුවන් ගාණක් තෝරාගන්න (රු. 1,000ක් වුණත්). ඔබ තෝරාගත් ක්රමයට ස්වයංක්රීය මාරු කිරීමක් සකසන්න.
ව්යායාමය 5 — උද්ධමනය පිළිබඳ දැනුවත්භාවය.ඔබ නිතර මිලදී ගන්නා දේවල් පහක් තෝරාගන්න (හාල්, පරිප්පු, කිරිපිටි, බිත්තර, බස් ගාස්තුව). අද මිල ලියන්න. දෙමාපියන්ගෙන් ගිය අවුරුද්දේ මිල අහන්න. වෙනස සටහන් කරගන්න. මේ තමයි උද්ධමනය.
ව්යායාමය 6 — අනතුරු ඇඟවීමේ පෙරහන.නීති තුනක් ලියන්න: "සහතික කළ ඉහළ ප්රතිලාභ වලට රැවටෙන්න එපා," "හදිසියට හෝ රහස්යභාවයට කැමති වෙන්න එපා," "මට නොතේරෙන දේවල ආයෝජනය කරන්නේ නෑ."
ඉක්මන් ජයග්රහණයක්
පඩි දවසේදී ඔබ තෝරාගත් ක්රමයට රු. 1,000ක ස්ථාවර නියෝගයක් සකසන්න. අදම එක ගාස්තු පරීක්ෂාවක් ක රන්න: ඒ නිෂ්පාදනයේ නියම % ගාස්තුව සටහන් කරගන්න.
සුලබ බාධක (සහ සරල විසඳුම්)
"මට ආයෝජනය කරන්න පුළුවන් පොඩි ගණන් විතරයි." - නියමයි. චක්රීය වර්ධනය කැමති කාලයට සහ ස්ථාවරත්වයට, ප්රමාණයට නෙවෙයි. අවුරුදු ගාණක් මාසෙට රු. 1,000ක්, එක සැරේ රු. 20,000කට වඩා හොඳයි.
"වෙළඳපොළ ඉහළ පහළ යනවා. මට බයයි." - ඒක ඇත්ත—සහ සාමාන්යයි. ඒකයි ඔබ දිග ු කාලීන මුදල් පමණක් ආයෝජනය කරන්නේ සහ රුපියල්-සාමාන්ය පිරිවැය ක්රමය භාවිතා කරන්නේ.
"මොකක්ද තෝරාගන්න ඕන කියලා මම දන්නේ නෑ." - ඔබ ඉගෙන ගන්නා අතරතුර, ආරක්ෂිත පදනමකින් (ස්ථාවර තැන්පතුවක් හෝ රාජ්ය සුරැකුම්පත් අරමුදලක්) පටන් ගන්න.
"පවුලේ අය කියනවා ආයෝජනය සූදුවක් කියලා." - ඔබ සරල, විවිධාංගීකරණය කළ විකල්ප, පොඩි ස්ථාවර ගණන්, සහ දිගු කාල සීමාවක් භාවිතා කරන විට ආයෝජනය සූදුවක් නෙවෙයි.
“කාලයට සහ විනයට බර වැඩ කරන්න ඉඩ දෙන්න.”
ඔබේ පළමු පියවර සම්පූර්ණයි
ආයෝජනයේ මූලික කරුණු, චක්රීය වර්ධනයේ බලය, සහ උද්ධමනය ඔබේ සැබෑ ප්රගතියට බලපාන ආකාරය ඔබ දැන් දන්නවා. ඔබට සරල පිළිවෙළක් තියෙනවා: පළමුව හදිසි අරමුදල, ණය පාලනය, අයවැය සකස් කිරීම, ඉන්පසු ඔබට තේරෙන විකල්ප වල පොඩියට සහ ස්ථාවරව ආයෝජනය කිරීම.
අදම පටන් ගන්න: ඔබේ ස ූදානම තහවුරු කරන්න, ඔබේ ඉලක්ක සහ කාල සීමා ලියන්න, පොඩි ස්ථාවර නියෝගයක් සකසන්න, සහ ඉක්මන් ගාස්තු පරීක්ෂාවක් කරන්න. ඔබේ සැලැස්ම ගැන පවුලේ එක්කෙනෙකුට කියන්න. සෞභාග්යය ගොඩනැගෙන්නේ මෙහෙමයි—නිහඬව, පැහැදිලිව, සහ විනයක් ඇතුව.
