Prompt Packs
10 ශ්රේණිය
11 ශ්රේණිය
පාඩම 7: අම්ල, භස්ම හා ලවණ
Grade
11
Term
2
ඉලක්කය: අම්ල සහ භස්ම අර්ථ දැක්වීමට, ඒවායේ ගුණ සහ උදාසීනීකරණ ප්රතික්රියාව පැහැදිලි කිරීමට, අදාළ තුලිත රසායනික සමීකරණ ලිවීමට සහ මෙම සංකල්ප එදිනෙදා ප්රායෝගෝගික අවස්ථා සඳහා යොදා ගැනීමට දක්ෂ වීම.
Gemini වෙත යොමු කළ හැකි ප්රශ්න (Prompts):
මට්ටම 1 (මුල සිට පටන් ගමු - Fail → Pass):
"අම්ලයක් කියන්නේ ජලීය ද්රාවණයකදී මොන අයන නිදහස් කරන ද්රව්යයක්ද?"
"නිල් ලිට්මස් රතු පැහැයට හරවන්නේ අම්ල ද, භස්ම ද?"
"pH අගය 7ට වැඩි ද්රාවණයක් ආම්ලික ද, භාස්මික ද?"
"අම්ලයක් සහ භස්මයක් අතර ප්රතික්රියාවෙන් හැදෙන ඵල මොනවාද?"
මට්ටම 2 (තව ටිකක් ගැඹුරට යමු - S → C):
"ප්රබල අම්ලයක් සහ දුබල අම්ලයක් අතර තියෙන ප්රධාන වෙනස 'අයනීකරණය' කියන වචනය පාවිච්චි කරලා පැහැදිලි කරන්න."
"භස්මයක් සහ ක්ෂාරයක් අතර සම්බන්ධය මොකක්ද?"
"මට ප්රබල අම්ලයකටයි, දුබල භස්මයකටයි උදාහරණයක් බැගින් දෙන්න."
"ෆිනොප්තලීන් දර්ශකය ආම්ලික සහ භාස්මික මාධ්යයේදී දෙන වර්ණ මොනවද?"
මට්ටම 3 (දැනුම පාවිච්චි කරමු - C → B):
"සල්ෆියුරික් අම්ලය (H2SO4) සහ පොටෑසියම් හයිඩ්රොක්සයිඩ් (KOH) අතර සිදුවන උදාසීනීකරණ ප්රතික්රියාව සඳහා තුලිත රසායනික සමීකරණය මට ලියලා දෙන්න."
"ආමාශයේ ඇතිවන අධික අම්ල ගතියට ප්රති-අම්ල ඖෂධයක් (antacid) ගැනීම, උදාසීනීකරණයට උදාහරණයක් වෙන්නේ කොහොමද කියලා පැහැදිලි කරන්න."
"කැල්සියම් කාබනේට් (CaCO3) මතට තනුක හයිඩ්රොක්ලෝරික් අම්ලය (HCl) දැමූ විට පිටවන වායුව කුමක්ද? ඒ සඳහා වන තුලිත රසායනික සමීකරණය ලියන්න."
මට්ටම 4 (විභාගෙටම ලෑස්ති වෙමු - B → A):
"ඔයා රසායන විද්යා ගුරුවරයෙක් කියලා හිතාගෙන, 'අම්ල සහ භස්ම වල ගුණ සංසන්දනය කර, උදාසීනීකරණ ප්රතික්රියාවේ ප්රායෝගික වැදගත්කම උදාහරණ 3ක් ඇසුරින් පැහැදිලි කරන්න' කියන රචනා ප්රශ්නයට පිළිතුරු සපයන විදිහ ගැන මට උපදෙස් දෙන්න."
"සමාන සාන්ද්රණයෙන් යුතු ප්රබල අම්ලයක් (HCl) සහ දුබල අම්ලයක් (CH3COOH) අඩංගු බීකර් දෙකකට එකම ප්රමාණයේ සින්ක් (Zn) කැබලි දෙකක් එකවර දැමුවා කියලා හිතන්න. කුමන බීකරයේ ප්රතික්රියාව වඩා වේගවත් වෙයිද? ඊට හේතුව 'අයනීකරණය' සහ 'H+ අයන සාන්ද්රණය' යන වචන යොදාගෙන ගැඹුරින් පැහැදිලි කරන්න."
වියාචනය (Disclaimer)
Idasara Academy ඉගෙනුම් සම්පත් නිර්මාණය කර ඇත්තේ සිසුන්ට මගපෙන්වීම, පුහුණුව සහ අධ්යයන උපායමාර්ග ලබාදී සහයෝගය දැක්වීමටය.
කෙසේ වෙතත්, සියලුම විභාග සහ නිල අවශ්යතා සඳහා, සිසුන් අනිවාර්යයෙන්ම ශ්රී ලංකා අධ්යාපන අමාත්යාංශයේ, අධ්යාපන ප්රකාශන දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ප්රකාශයට පත් කරන ලද නිල පෙළපොත් සහ සම්පත් පරිශීලනය කළ යුතුය.
ජාතික විභාග සඳහා අන්තර්ගතයේ නිල බලය ලත් මූලාශ්රය වනුයේ රජය විසින් නිකුත් කරනු ලබන මෙම ප්රකාශනයි.
