Prompt Packs
10 ශ්රේණිය
11 ශ්රේණිය
පාඩම 8: රසායනික ප්රතික්රියා ආශ්රිත තාප විපර්යාස
Grade
11
Term
2
ඉලක්කය: තාපදායක සහ තාපාවශෝෂක ප්රතික්රියා අතර වෙනස හඳුනා ගැනීමට, ඒවායේ ශක්ති විපර්යාස ශක්ති මට්ටම් සටහන් මගින් නිරූපණය කිරීමට සහ Q = mcθ සූත්රය භාවිතයෙන් සරල තාප ගණනය කිරීම් සිදු කිරීමට දක්ෂ වීම.
Gemini වෙත යොමු කළ හැකි ප්රශ්න (Prompts):
මට්ටම 1 (මුල සිට පටන් ගමු - Fail → Pass):
"පද්ධතියෙන් පරිසරයට තාප ශක්තිය පිට කරන ප්රතික්රියා හඳුන්වන්නේ මොන නමින්ද?"
"තාපාවශෝෂක ප්රතික්රියාවකදී ප්රතික්රියා භාජනයේ උෂ්ණත්වය වැඩි වෙනවද, අඩු වෙනවද?"
"ඉටිපන්දමක් දැල්වීම, තාපදායක ප්රතික්රියාවකට ද, තාපාවශෝෂක ප්රතික්රියාවකට ද උදාහරණයක් වන්නේ?"
"Q = mcθ සූත්රයේ 'm' අකුරෙන් නිරූපණය වෙන්නේ මොකක්ද?"
මට්ටම 2 (තව ටිකක් ගැඹුරට යමු - S → C):
"තාපදායක සහ තාපාවශෝෂක ප්රතික්රියා අතර තියෙන ප්රධාන වෙනස්කම් 2ක්, 'තාපය පිටවීම/අවශෝෂණය' සහ 'උෂ්ණත්ව වෙනස' යන කරුණු ඇසුරෙන් මට කියන්න."
"තාපදායක ප්රතික්රියාවකදී ප්රතික්රියකවල ශක්තිය සහ ඵලවල ශක්තිය අතර සම්බන්ධය කුමක්ද? (කාගේ ශක්තියද වැඩි?)"
"මට එදිනෙදා ජීවිතයේදී දකින තාපදායක ප්රතික්රියාවකට (දහනය) සහ විද්යාගාරයේදී කරන තාපාවශෝෂක ප්රතික්රියාවකට (ඇමෝනියම් ක්ලෝරයිඩ් දිය කිරීම) උදාහරණයක් බැගින් දෙන්න."
මට්ටම 3 (දැනුම පාවිච්චි කරමු - C → B):
"පිළිස්සූ හුණු (CaO) ජලයේ දිය කිරීම තාපදායක ප්රතික්රියාවකි. මේ සඳහා වන ශක්ති මට්ටම් සටහන ඇඳ, එහි ප්රතික්රියක ඉහළ ශක්ති මට්ටමකද, ඵල පහළ ශක්ති මට්ටමකද ඇති බව නිවැරදිව ලකුණු කරලා මට පෙන්වන්න."
"කැල්සියම් කාබනේට් තාප වියෝජනය තාපාවශෝෂක ප්රතික්රියාවකි. ඒ සඳහා වන ශක්ති මට්ටම් සටහනක් ඇඳ, ශක්තිය අවශෝෂණය වන බව ඊතලයකින් ඉහළට දක්වන්න."
"ද්රාවණයක ස්කන්ධය 0.2 kg ක් වන අතර එහි උෂ්ණත්වය 10 °C කින් ඉහළ නැංවී ඇත. පිටවූ තාප ප්රමාණය Q = mcθ සූත්රය දාලා හොයන විදිහ මට කියලා දෙන්න. (ජලයේ c = 4200 J kg⁻¹ °C⁻¹ ලෙස ගන්න)."
මට්ටම 4 (විභාගෙටම ලෑස්ති වෙමු - B → A):
"ඔයා විභාග පරීක්ෂකවරයෙක් කියලා හිතාගෙන, 'තාපදායක සහ තාපාවශෝෂක ප්රතික්රියා යනු මොනවාදැයි උදාහරණ සහිතව පැහැදිලි කර, එක් එක් ප්රතික්රියා වර්ගය සඳහා ශක්ති මට්ටම් සටහනක් අඳින්න' කියන රචනා ප්රශ්නයට පිළිතුරු සපයන විදිහ ගැන මට උපදෙස් දෙන්න."
"ප්රබල අම්ලයක් සහ ප්රබල භස්මයක් අතර උදාසීනීකරණ ප්රතික්රියාවකදී පිටවන තාපය (Q) පරීක්ෂණාත්මකව නිර්ණය කරන ආකාරය පියවරෙන් පියවර විස්තර කරන්න. Q = mcθ සූත්රය භාවිතයෙන් ගණනය කිරීම් කරන ආකාරයත්, එහිදී යොදාගන්නා උපකල්පන මොනවාද කියන එකත් පැහැදිලි කරන්න."
වියාචනය (Disclaimer)
Idasara Academy ඉගෙනුම් සම්පත් නිර්මාණය කර ඇත්තේ සිසුන්ට මගපෙන්වීම, පුහුණුව සහ අධ්යයන උපායමාර්ග ලබාදී සහයෝගය දැක්වීමටය.
කෙසේ වෙතත්, සියලුම විභාග සහ නිල අවශ්යතා සඳහා, සිසුන් අනිවාර්යයෙන්ම ශ්රී ලංකා අධ්යාපන අමාත්යාංශයේ, අධ්යාපන ප්රකාශන දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ප්රකාශයට පත් කරන ලද නිල පෙළපොත් සහ සම්පත් පරිශීලනය කළ යුතුය.
ජාතික විභාග සඳහා අන්තර්ගතයේ නිල බලය ලත් මූලාශ්රය වනුයේ රජය විසින් නිකුත් කරනු ලබන මෙම ප්රකාශනයි.
