Lesson Notes
10 ශ්රේණිය
11 ශ්රේණිය
පාඩම 01: ජීවී පටක
Grade
11
Term
1
මෙම අධ්යයන මාර්ගෝපදේශය මඟින් "ජීවී පටක" පාඩමේ ඇති වැදගත්ම කරුණු, විභාගයේදී නිතර ප්රශ්න අසන කොටස් සහ පහසුවෙන් මතක තබා ගැනීමේ ක්රමවේද ඔබට ලබා දේ.
1. පාඩමේ සාරාංශය (කෙටි සටහන)
පටකයක් යනු: පොදු සම්භවයක් සහිත, නිශ්චිත කෘත්යයක් ඉටු කිරීම සඳහා විශේෂණය වූ සෛල සමූහයකි.
ජීවී පටක ප්රධාන කොටස් දෙකකි: ශාක පටක සහ සත්ත්ව පටක.
(අ) ශාක පටක
2. විභාජක පටක:
ලක්ෂණ: සෛල විභාජනය වීමේ හැකියාව ඇත, කුඩා සෛල, විශාල න්යෂ්ටි, තුනී සෛල බිත්ති.
කාර්යය: ශාකයේ වර්ධනය.
වර්ග:
අග්රස්ථ විභාජක: මුල් අග සහ දඬු අග පිහිටයි (ශාකය උසින් වැඩි කරයි).
පාර්ශ්වික විභාජක: දඬු හා මුල් වල පාර්ශ්විකව පිහිටයි (ශාකය මහත් කරයි).
අන්තරස්ථ විභාජක: පර්ව පාදවල පිහිටයි (තෘණ කුලයේ ශාකවල පර්ව දික් කරයි).
3. ස්ථිර පටක:
ලක්ෂණ: සෛල විභාජනය නොවේ, නිශ්චිත කෘත්යයකට විශේෂණය වී ඇත.
වර්ග:
සරල ස්ථිර පටක: (එකම වර්ගයේ සෛල වලින් සෑදී ඇත)
මෘදුස්තර: ආහාර සංචිතය, ප්රභාසංශ්ලේෂණය, සන්ධාරණය.
ස්ථූලකෝණාස්තර: ළපටි ශාක වලට සන්ධාරණය.
දෘඪස්තර: ශාකයට යාන්ත්රික ශක්තිය හා දැඩි බව ලබා දීම (අජීවී සෛල).
සංකීර්ණ ස්ථිර පටක: (විවිධ සෛල වර්ග වලින් සෑදී ඇත)
ශෛලම: ජලය හා ඛනිජ ලවණ පරිවහනය, සන්ධාරණය.
ප්ලෝයම: ආහාර (සුක්රෝස්) පරිවහනය (පරිසංක්රමණය).
(ආ) සත්ත්ව පටක
අපිච්ඡද පටක: දේහයේ බාහිර හා අභ්යන්තර පෘෂ්ඨ ආස්තරණය කරයි (ආරක්ෂාව, අවශෝෂණය, ස්රාවය).
සම්බන්ධක පටක: දේහයේ විවිධ පටක හා අවයව සම්බන්ධ කරයි (රුධිරය, අස්ථි, කාටිලේජ).
පේශි පටක: සංකෝචනය හා ඉහිල් වීම මගින් චලන ඇති කරයි.
කංකාල පේශි: අස්ථි වලට සම්බන්ධයි, ඉච්ඡානුගයි, හරස් විලේඛිතයි.
සිනිඳු පේශි: අභ්යන්තර අවයව වල බිත්ති වල ඇත, අනිච්ඡානුගයි, නිර්විලේඛිතයි.
හෘත් පේශි: හෘදයේ පමණක් ඇත, අනිච්ඡානුගයි, හරස් විලේඛිතයි, ශාඛනය වී ඇත.
ස්නායු පටක: ආවේග සම්ප්රේෂණය මගින් සමායෝජනය සිදු කරයි (මූලික ඒකකය නියුරෝනයයි).
විභාගයට වැදගත් කරුණු
අනිවාර්යයෙන්ම පාඩම් කළ යුතු අර්ථ දැක්වීම්: පටකය, විභාජක පටක, ස්ථිර පටක, ශෛලම, ප්ලෝයම, අපිච්ඡදය, සම්බන්ධක පටකය.
වෙනස්කම්:
විභාජක සහ ස්ථිර පටක අතර.
සරල සහ සංකීර්ණ ස්ථිර පටක අතර.
ශෛලම සහ ප්ලෝයම පටක අතර (ව්යුහය හා කෘත්යය).
කංකාල, සිනිඳු සහ හෘත් පේශි පටක අතර.
හඳුනාගැනීම: විවිධ පටක වර්ගවල රූප සටහන් (විශේෂයෙන් ශෛලම, ප්ලෝයම, පේශි වර්ග තුන සහ නියුරෝනය) හඳුනාගෙන කොටස් නම් කිරීමට පුහුණු වන්න.
කෘත්යයන්: එක් එක් පටක වර්ගයේ ප්රධාන කෘත්යය කුමක්දැයි නිවැරදිව දැන සිටීම ඉතා වැදගත්. උදා: ශෛලම - ජලය පරිවහනය, ප්ලෝයම - ආහාර පරිවහනය.
මතක තබා ගැනීමේ උපක්රම (Tips & Tricks)
සැසඳුම් වගු සාදන්න:
ශෛලම සහ ප්ලෝයම: | ලක්ෂණය | ශෛලම | ප්ලෝයම | | :--- | :--- | :--- | | කෘත්යය | ජලය සහ ඛනිජ පරිවහනය | ආහාර පරිවහනය | | ගමන් කරන දිශාව| මුල සිට ඉහළට (එක් අතකට) | පත්ර වල සිට සෑම අතටම | | සෛල | වැඩිපුරම අජීවී | වැඩිපුරම සජීවී | | සෛල බිත්ති | ලිග්නින් සහිත ඝනකම් | සෙලියුලෝස් සහිත තුනී |
පේශි වර්ග තුන: | ලක්ෂණය | කංකාල පේශි | සිනිඳු පේශි | හෘත් පේශි | | :--- | :--- | :--- | :--- | | හැඩය | සිලින්ඩරාකාර | තර්කුරූපී | ශාඛනය වූ සිලින්ඩරාකාර | | විලේඛන | ඇත | නැත | ඇත | | පාලනය | ඉච්ඡානුග | අනිච්ඡානුග | අනිච්ඡානුග | | පිහිටීම | අස්ථි වලට සම්බන්ධව | අභ්යන්තර අවයව | හෘදය |
පහසු වචන:
විභාජක -> විභාජනය (බෙදීම) -> වර්ධනය
ශෛලම -> ජලය (දෙකේම 'ල' ශබ්දය ඇත)
ප්ලෝයම -> Food ('F' ශබ්දය 'Ph' ශබ්දයට සමානයි)
විභාග ගැටළු සඳහා ඉඟි
බහුවරණ ප්රශ්න (MCQ): බොහෝවිට අර්ථ දැක්වීම්, ප්රධාන කෘත්යයන් සහ පටක වර්ගීකරණය පිළිබඳව ප්රශ්න අසයි. (උදා: "පහත සඳහන් සත්ත්ව පටක අතුරින් අනිච්ඡානුගව ක්රියා නොකරන්නේ කුමක්ද?")
ව්යුහගත රචනා ප්රශ්න: රූප සටහනක් දී කොටස් නම් කිරීමට හෝ පටක දෙකක් අතර වෙනස්කම් 2ක් හෝ 3ක් ලිවීමට බහුලව පැමිණේ. එක් එක් පටකය පිහිටන ස්ථානයක් සහ එහි කෘත්යයක් නම් කිරීමට ද පැමිණිය හැක.
රචනා ප්රශ්න: ශාකයක හෝ සතෙකුගේ දේහයේ ඇති පටක වර්ග විස්තර කර, ඒවායේ කෘත්යයන් පැහැදිලි කිරීමට පැමිණිය හැක. උදා: "ශාකයක සන්ධාරණය සඳහා දායක වන පටක වර්ග 3ක් නම් කර, ඒවායේ ව්යුහය එම කෘත්යයට දායක වන ආකාරය පැහැදිලි කරන්න."
වියාචනය (Disclaimer)
Idasara Academy ඉගෙනුම් සම්පත් නිර්මාණය කර ඇත්තේ සිසුන්ට මගපෙන්වීම, පුහුණුව සහ අධ්යයන උපායමාර්ග ලබාදී සහයෝගය දැක්වීමටය.
කෙසේ වෙතත්, සියලුම විභාග සහ නිල අවශ්යතා සඳහා, සිසුන් අනිවාර්යයෙන්ම ශ්රී ලංකා අධ්යාපන අමාත්යාංශයේ, අධ්යාපන ප්රකාශන දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ප්රකාශයට පත් කරන ලද නිල පෙළපොත් සහ සම්පත් පරිශීලනය කළ යුතුය.
ජාතික විභාග සඳහා අන්තර්ගතයේ නිල බලය ලත් මූලාශ්රය වනුයේ රජය විසින් නිකුත් කරනු ලබන මෙම ප්රකාශනයි.