මෙම මාර්ගෝපදේශය මගින් හයිඩ්‍රොකාබන, විශේෂයෙන් ඇල්කේන, සහ බහුඅවයවික පිළිබඳ මූලික සංකල්ප, ඒවායේ ව්‍යුහ සහ නාමකරණය, සහ විභාගයට අත්‍යවශ්‍ය කරුණු සරලව පැහැදිලි කරයි.

1. පාඩමේ සාරාංශය (කෙටි සටහන)

• හයිඩ්‍රොකාබන (Hydrocarbons):

• අර්ථ දැක්වීම: කාබන් (C) සහ හයිඩ්‍රජන් (H) පරමාණු පමණක් අඩංගු කාබනික සංයෝග වේ.

• ප්‍රධාන ප්‍රභවය: පෙට්‍රෝලියම් (බොරතෙල්) සහ ස්වාභාවික වායු.

• ඇල්කේන (Alkanes):

• ලක්ෂණ: කාබන් පරමාණු අතර ඒක බන්ධන පමණක් ඇති සන්තෘප්ත හයිඩ්‍රොකාබන වේ.

• පොදු සූත්‍රය: (මෙහි 'n' යනු කාබන් පරමාණු ගණනයි).

• පළමු ඇල්කේන කිහිපය:

• n=1: CH₄ - මීතේන්

• n=2: C₂H₆ - එතේන්

• n=3: C₃H₈ - ප්‍රොපේන්

• n=4: C₄H₁₀ - බิวටේන්

• n=5: C₅H₁₂ - පෙන්ටේන්

• බහුඅවයවික (Polymers):

• අර්ථ දැක්වීම: ඒකඅවයවික (Monomers) නම් සරල, කුඩා අණු විශාල සංඛ්‍යාවක් රසායනිකව එකිනෙක සම්බන්ධ වීමෙන් සෑදෙන යෝධ අණු වේ.

• බහුඅවයවීකරණය: ඒකඅවයවික එකතු වී බහුඅවයවික සෑදීමේ ක්‍රියාවලියයි.

• වර්ග:

• ස්වාභාවික බහුඅවයවික: රබර්, පිෂ්ටය, ප්‍රෝටීන, සෙලියුලෝස්.

• කෘත්‍රිම බහුඅවයවික (ප්ලාස්ටික්): පොලිතීන්, PVC (පොලිවයිනයිල් ක්ලෝරයිඩ්), ටෙෆ්ලෝන්.

• ප්‍රධාන කෘත්‍රිම බහුඅවයවික කිහිපයක්: | බහුඅවයවිකය | ඒකඅවයවිකය | ප්‍රධාන භාවිත | | :--- | :--- | :--- | | පොලිතීන් | එතීන් | ෂොපින් බෑග්, ඇසුරුම් | | PVC | වයිනයිල් ක්ලෝරයිඩ් | බට, විදුලි රැහැන් ආවරණ | | ටෙෆ්ලෝන් | ටෙට්‍රාෆ්ලුවොරෝඑතීන් | නොඇලෙන ඉවුම් පිහුම් භාජන |

2. විභාගයට වැදගත් කරුණු

1. ඇල්කේන පොදු සූත්‍රය: CnH2n+2 සූත්‍රය අනිවාර්යයෙන්ම මතක තබා ගන්න. කාබන් පරමාණු ගණන (n) දී ඇති විට අණුක සූත්‍රය ලිවීමට හැකි විය යුතුය.

2. ව්‍යුහ සූත්‍ර ඇඳීම: පළමු ඇල්කේන 5 සඳහා ව්‍යුහ සූත්‍ර (කාබන් පරමාණු 4ක සංයුජතාව සම්පූර්ණ වන සේ) ඇඳීමට හොඳින් පුහුණු වන්න.

3. ඒකඅවයවික සහ බහුඅවයවික: දී ඇති බහුඅවයවිකයකට අදාළ ඒකඅවයවිකය හඳුනාගැනීම ඉතා වැදගත්. විශේෂයෙන් පොලිතීන්, PVC සහ ටෙෆ්ලෝන් සඳහා.

4. බහුඅවයවීකරණය: එතීන් වලින් පොලිතීන් සෑදෙන ආකාරය (ද්විත්ව බන්ධනය බිඳී ඒක බන්ධන ඔස්සේ දාමයක් සෑදීම) සරලව පැහැදිලි කිරීමට හැකි විය යුතුය.

5. ප්‍රායෝගික භාවිත: පොදු බහුඅවයවික වල ප්‍රධාන භාවිතයන් දැන සිටීම.

3. මතක තබා ගැනීමේ උපක්‍රම (Tips & Tricks)

• ඇල්කේන නාමකරණය: කාබන් ගණන අනුව මුල් කොටස මතක තබා ගන්න:

• 1: මීත්-

• 2: එත්-

• 3: ප්‍රොප්-

• 4: බิวට්-

• 5: පෙන්ට්-

• (සියල්ල "-ඒන්" වලින් අවසන් වේ: මීතේන්, එතේන්...)

• ඇල්කේන පොදු සූත්‍රය: කාබන් ගණන දෙගුණ කර දෙකක් එකතු කරන්න. (උදා: ප්‍රොපේන් C₃ -> H = (3x2)+2 = 8 -> C₃H₈).

• බහුඅවයවික: "පොලි-" යනු "බොහෝ" යන්නයි. පොලිතීන් යනු බොහෝ එතීන් අණු එකතු වීමකි.

4. විභාග ගැටළු සඳහා ඉඟි

• MCQ: ඇල්කේන වල පොදු සූත්‍රය, දී ඇති අණුක සූත්‍රයකට අදාළ නම (උදා: C₄H₁₀ යනු කුමක්ද?), දී ඇති බහුඅවයවිකයක ඒකඅවයවිකය, සහ බහුඅවයවික වල භාවිත පිළිබඳ ප්‍රශ්න.

• ව්‍යුහගත රචනා:

• සරල ඇල්කේනයක (උදා: ප්‍රොපේන්) ව්‍යුහ සූත්‍රය ඇඳීමට පැවසීම.

• එතීන් බහුඅවයවීකරණයෙන් පොලිතීන් සෑදෙන ආකාරය පෙන්වන ප්‍රතික්‍රියාව ලිවීමට දීම.

• ස්වාභාවික සහ කෘත්‍රිම බහුඅවයවික වලට උදාහරණයක් බැගින් දී, ඒවා අතර වෙනසක් ලිවීමට පැවසීම.

• රචනා:

• "හයිඩ්‍රොකාබන යනු මොනවාදැයි හඳුන්වා, ඇල්කේන ශ්‍රේණියේ පළමු සාමාජිකයින් තිදෙනාගේ අණුක සූත්‍ර සහ ව්‍යුහ සූත්‍ර ලියන්න."

• "බහුඅවයවීකරණය යනු කුමක්ද? පොලිතීන් සහ PVC යන බහුඅවයවික සෑදෙන ආකාරය ඒවායේ ඒකඅවයවික ඇසුරින් පැහැදිලි කර, එම බහුඅවයවික දෙකෙහි එක් ප්‍රායෝගික භාවිතය බැගින් සඳහන් කරන්න."