මේ පාඩමෙන් ජීවීන්ගේ ශරීරය සෑදී ඇති මූලික රසායනික සංයෝග ගැන අවධානය යොමු කරනවා. මෙය ජීව විද්‍යාවේ පදනම පාඩමක් නිසා හොඳින් තේරුම් ගැනීම වැදගත්.

කෙටි සටහන් (Short Notes):

1. ජීව දේහයේ මූලද්‍රව්‍ය:

• ජීවී දේහවල ස්වභාවික මූලද්‍රව්‍ය 92න් 25ක් පමණ අඩංගු වෙනවා.

• වැඩිපුරම ඇත්තේ ඔක්සිජන් (O), කාබන් (C), හයිඩ්‍රජන් (H), සහ නයිට්‍රජන් (N). මේ හතර මතක තියාගන්න. (ස්කන්ධය අනුව වැඩිම ප්‍රතිශතය ඔක්සිජන් - 65%).

1. ජෛව අණු (Biomolecules):

• මේවා ජීවීන්ගේ සිරුරේ ඇති ප්‍රධාන කාබනික සංයෝග.

• ප්‍රධාන වර්ග 4යි:

1. කාබෝහයිඩ්‍රේට (Carbohydrates): ශක්ති ප්‍රභවයක්. C, H, O වලින් හැදිලා.

2. ප්‍රෝටීන (Proteins): දේහ වර්ධනයට, එන්සයිම සහ හෝමෝන ලෙස ක්‍රියා කිරීමට. C, H, O, N (සමහරවිට S) වලින් හැදිලා.

3. ලිපිඩ (Lipids): (තෙල් සහ මේද) ශක්තිය ගබඩා කිරීමට සහ දේහ උෂ්ණත්වය පවත්වා ගැනීමට. C, H, O වලින් හැදිලා (O අඩුයි).

4. න්‍යෂ්ටික අම්ල (Nucleic Acids): (DNA, RNA) ප්‍රවේණික තොරතුරු ගබඩා කිරීමට. C, H, O, N, P වලින් හැදිලා.

5. කාබෝහයිඩ්‍රේට වර්ග:

• මොනොසැකරයිඩ (සරල සීනි): තැනුම් ඒකකය. උදා: ග්ලූකෝස්, ෆෘක්ටෝස්.

• ඩයිසැකරයිඩ: මොනොසැකරයිඩ අණු 2ක් එකතු වෙලා. උදා: සුක්‍රෝස් (සීනි), ලැක්ටෝස් (කිරිවල).

• පොලිසැකරයිඩ: මොනොසැකරයිඩ අණු ගොඩක් එකතු වෙලා. උදා: පිෂ්ටය (ශාකවල ආහාර), සෙලියුලෝස් (ශාක සෛල බිත්තියේ).

1. අකාබනික සංයෝග:

• ජලය (H₂O): ජීවයේ පැවැත්මට අත්‍යවශ්‍යයි. හොඳ ද්‍රාවකයක්, දේහ උෂ්ණත්වය පාලනය කරනවා.

• ඛනිජ ලවණ: දේහ ක්‍රියාකාරීත්වයට අවශ්‍යයි. උදා: කැල්සියම් (Ca) අස්ථිවලට, යකඩ (Fe) රුධිරයට.

• විටමින්: නිරෝගී බවට අවශ්‍ය කාබනික සංයෝග.

ඉඟි සහ කෙටි ක්‍රම (Tips & Tricks):

• ජෛව අණු 4 මතක තියාගන්න: "කාලි ප්‍රෝටීන් නායි" (කාබෝහයිඩ්‍රේට, ලිපිඩ, ප්‍රෝටීන, න්‍යෂ්ටික අම්ල).

• පොලිසැකරයිඩ 3: "පිස්සු සෙල්ලමක් ග්ලයි" (පිෂ්ටය, සෙලියුලෝස්, ග්ලයිකොජන්).

• පරීක්ෂණ:

• පිෂ්ටය: අයඩින් දැම්මම නිල්/දම් පාට වෙනවා.

• ග්ලූකෝස් (ඔක්සිකාරක සීනි): බෙනඩික්ට් ද්‍රාවණය දාලා රත් කළාම ගඩොල් රතු අවක්ෂේපයක් එනවා.

• ප්‍රෝටීන: බයියුරේට් පරීක්ෂාවෙන් දම් පාට වෙනවා.

• ලිපිඩ: සුඩාන් III වලින් රතු පාට තෙල් බිංදු පෙන්වනවා.

• මේ පරීක්ෂණ වල වර්ණ විපර්යාස හොඳින් මතක තබාගන්න. විභාගයට බහුවරණ ප්‍රශ්නවලට අනිවාර්යයෙන් එනවා.

විභාගය සඳහා වැදගත් කරුණු (Important Points for Exam):

1. ජෛව අණුවල මූලද්‍රව්‍ය සංයුතිය: එක් එක් ජෛව අණුවේ අඩංගු මූලද්‍රව්‍ය මොනවාද කියා හරියටම දැනගන්න. (උදා: ප්‍රෝටීනවල අනිවාර්යයෙන්ම නයිට්‍රජන් (N) තියෙනවා, න්‍යෂ්ටික අම්ලවල පොස්ෆරස් (P) තියෙනවා).

2. කාබෝහයිඩ්‍රේට වර්ග සහ උදාහරණ: මොනො-, ඩයි-, පොලි- සැකරයිඩ සහ ඒවාට අදාළ උදාහරණ (ග්ලූකෝස්, සුක්‍රෝස්, පිෂ්ටය) සහ ඒවා ස්වභාවිකව හමුවන ස්ථාන (පළතුරු, උක්, අල) හරියටම පාඩම් කරන්න.

3. ජලයේ වැදගත්කම: ජීවය සඳහා ජලයේ ඇති සුවිශේෂී ගුණ (ද්‍රාවක ගුණය, අධික තාප ධාරිතාව) ගැන අනිවාර්යයෙන් ප්‍රශ්න අහනවා.

4. ඛනිජ සහ විටමින් ඌනතා: යකඩ (Fe) හිඟවීමෙන් රක්තහීනතාව, අයඩින් (I) හිඟවීමෙන් ගලගණ්ඩය, විටමින් A ඌනතාවයෙන් රාත්‍රී අන්ධතාව වැනි ප්‍රධාන ඌනතා ලක්ෂණ මතක තබාගන්න. මේවා ප්‍රායෝගික ප්‍රශ්න ලෙස පැමිණිය හැකියි.

5. එන්සයිම: එන්සයිම යනු "ජීවී උත්ප්‍රේරක" බවත්, ඒවා ප්‍රෝටීන වලින් සෑදී ඇති බවත් මතක තියාගන්න.