මෙම මාර්ගෝපදේශය මගින් විද්‍යුත් ජවය සහ ශක්තිය පිළිබඳ මූලික සංකල්ප, වැදගත් සූත්‍ර, ගණනය කිරීම් සහ ගෘහස්ථ විදුලි පරිපථයේ ආරක්ෂක විධිවිධාන පිළිබඳව විභාගයට අත්‍යවශ්‍ය කරුණු සරලව පැහැදිලි කරයි.

1. පාඩමේ සාරාංශය (කෙටි සටහන)

• විද්‍යුත් ජවය (P):

• අර්ථ දැක්වීම: විද්‍යුත් උපකරණයක් මගින් තත්පරයකදී (ඒකක කාලයකදී) වැය කරන හෝ වෙනත් ශක්ති ආකාරයක් බවට පත් කරන විද්‍යුත් ශක්ති ප්‍රමාණයයි.

• ඒකකය: වොට් (Watt / W).

• සූත්‍රය: P = VI

• P = ජවය (W)

• V = වෝල්ටීයතාව (V)

• I = ධාරාව (A)

• විද්‍යුත් ශක්තිය (E):

• අර්ථ දැක්වීම: විද්‍යුත් උපකරණයක් යම් කාලයක් තුළදී වැය කරන මුළු ශක්ති ප්‍රමාණයයි.

• සම්මත ඒකකය: ජූල් (Joule / J).

• සූත්‍ර: E = Pt හෝ E = VIt

• E = ශක්තිය (J)

• P = ජවය (W)

• t = කාලය (තත්පර වලින්)

• වාණිජ ඒකකය: කිලෝවොට්-පැය (kWh) හෙවත් විදුලි ඒකකය (Unit).

• 1 kWh = 1 kW ජවයක් සහිත උපකරණයක් පැයක් ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී වැයවන ශක්තිය.

• 1 kWh (ඒකක 1) = 3,600,000 J

• ගෘහස්ථ විදුලි පරිපථය:

• ප්‍රධාන කොටස්: විදුලි මීටරය, ප්‍රධාන ස්විචය (වෙන්කරණය), අවශේෂ ධාරා පරිපථ කඩනය (RCCB / ට්‍රිප් ස්විචය), කුඩා පරිපථ කඩන (MCB), භූගත කිරීම.

• ආරක්ෂක උපාංග:

• RCCB (ට්‍රිප් ස්විචය): විදුලි කාන්දුවකදී හෝ විදුලි සැර වැදීමකදී පරිපථය විසන්ධි කර මිනිස් ජීවිත ආරක්ෂා කරයි.

• MCB (හෝ විලායක): නියමිත අගයට වඩා වැඩි ධාරාවක් ගලා යාමේදී (අධි බර හෝ කෙටි පරිපථ) පරිපථය විසන්ධි කර උපකරණ සහ රැහැන් ආරක්ෂා කරයි.

2. විභාගයට වැදගත් කරුණු

1. සූත්‍ර සහ ගණනය කිරීම්:

• P = VI සහ E = Pt යන සූත්‍ර දෙක අනිවාර්යයෙන්ම මතක තබා ගන්න.

• විදුලි බිල ගණනය කිරීමේදී, මුළු ශක්ති පරිභෝජනය කිලෝවොට්-පැය (kWh) / ඒකක වලින් ගණනය කළ යුතුය.

• ගණනය කිරීම් වලදී ජවය kW වලින් සහ කාලය පැය (h) වලින් යෙදීමට වග බලා ගන්න.

1. ගෘහස්ථ පරිපථය:

• RCCB සහ MCB වල කාර්යය සහ ඒවා අතර ඇති වෙනස පැහැදිලිව දැන සිටීම ඉතා වැදගත්. RCCB මිනිසුන්වත්, MCB උපකරණත් ආරක්ෂා කරයි.

• ගෘහස්ථ පරිපථයේ සියලුම උපකරණ සමාන්තරගතව සම්බන්ධ කරන බව මතක තබා ගන්න.

• භූගත කිරීමේ (Earthing) වැදගත්කම (විදුලි කාන්දුවකදී අමතර ධාරාව පොළොවට ගෙන ගොස් ආරක්ෂාව සැලසීම) දැන සිටීම.

1. ශක්ති කාර්යක්ෂමතාව:

• විවිධ උපකරණවල (උදා: CFL, LED බල්බ) ජව ශ්‍රේණිගත කිරීම් සසඳා, අඩු ජවයකින් වැඩි කාර්යයක් කරන උපකරණ තෝරාගැනීමෙන් විදුලිය ඉතිරි කරගත හැකි බව දැන සිටීම.

3. මතක තබා ගැනීමේ උපක්‍රම (Tips & Tricks)

• සූත්‍ර ත්‍රිකෝණ:

• ජවය සඳහා: P උඩින්ද, V සහ I යටින්ද සිටින සේ ත්‍රිකෝණයක් මවාගන්න.

• ශක්තිය සඳහා: E උඩින්ද, P සහ t යටින්ද සිටින සේ ත්‍රිකෝණයක් මවාගන්න.

• ඒකක පරිවර්තනය:

• වොට් (W) → කිලෝවොට් (kW): 1000 න් බෙදන්න. (උදා: 1500 W = 1.5 kW)

• විනාඩි → පැය: 60 න් බෙදන්න. (උදා: විනාඩි 30 = 0.5 h)

• ආරක්ෂක උපාංග:

• RCCB -> R (අවශේෂ) ධාරාව දැනුනම B (බේරගන්නවා) -> මිනිස් ජීවිත බේරගන්නවා.

• MCB -> M (මැෂින්) බේරගන්නවා -> උපකරණ බේරගන්නවා.

4. විභාග ගැටළු සඳහා ඉඟි

• MCQ: සූත්‍ර, ඒකක, ගෘහස්ථ පරිපථයේ කොටස්වල කාර්යය සහ ආරක්ෂක උපාංග පිළිබඳ ප්‍රශ්න බලාපොරොත්තු වන්න. (උදා: "විදුලි සැර වැදීමකින් පුද්ගලයෙකු ආරක්ෂා කරන උපාංගය කුමක්ද?")

• ව්‍යුහගත රචනා:

• නිවසක ඇති උපකරණ කිහිපයක ජවය සහ භාවිත කරන කාලය දී, දිනක හෝ මසක මුළු විදුලි ඒකක (kWh) ගණන සහ විදුලි බිල ගණනය කිරීමට පැවසීම ඉතා සුලභ ප්‍රශ්නයකි.

• ගෘහස්ථ විදුලි පරිපථයක සරල රූප සටහනක් දී එහි කොටස් නම් කිරීමට හෝ යම් කොටසක කාර්යය විමසීමට පුළුවන.

• රචනා:

• "ගෘහස්ථ විදුලි පරිපථයක ඇති ප්‍රධාන ආරක්ෂක උපාංග දෙක නම් කර, ඒවායේ ක්‍රියාකාරීත්වය සහ වැදගත්කම පැහැදිලි කරන්න."

• "විදුලි ශක්තිය සංරක්ෂණය කිරීමේ වැදගත්කම පැහැදිලි කර, නිවසක විදුලි පරිභෝජනය අඩු කර ගැනීමට ගත හැකි ප්‍රායෝගික ක්‍රියාමාර්ග 5ක් යෝජනා කරන්න."