top of page

Lesson Notes

Lessons

10 ශ්‍රේණිය

11 ශ්‍රේණිය

3 වන පාඩම: දර්ශක හා ලඝු ගණක II (Indices and Logarithms II)

Grade

11

Term

1

කෙටි සටහන්

  1. 0ත් 1ත් අතර සංඛ්‍යාවල ලඝු ගණක:

  • මෙම සංඛ්‍යාවල ලඝු ගණකයේ පූර්ණාංශය (Characteristic) සෘණ වන අතර, දශමාංශය (Mantissa) සැමවිටම ධන වේ.

  • සෘණ පූර්ණාංශය ලිවීමේදී, සංඛ්‍යාවට ඉහළින් ඉරක් යොදයි. దీని "වියුති" ලෙස කියවයි.

  • උදා: යනු −2+0.5143 වේ.

  • පූර්ණාංශය සෙවීම: සංඛ්‍යාව විද්‍යාත්මක අංකනයෙන් (a×10n) ලියූ විට, 10 හි දර්ශකය පූර්ණාංශය වේ.

  • උදා: 0.0375=3.75×10−2. එබැවින් පූර්ණාංශය 2 වේ.

  • කෙටි ක්‍රමය: දශම ලක්ෂ්‍යයට පසුව ඇති බිංදු ගණනට 1ක් එකතු කර සෘණ ලකුණ යොදන්න. (උදා: 0.0058 ⟹ බිංදු 2යි ⟹ පූර්ණාංශය 3).

2. වියුති සහිත ලඝු ගණක සුළු කිරීම:

  • එකතු කිරීම: පූර්ණාංශ සහ දශමාංශ වෙන වෙනම එකතු කරන්න. දශමාංශයේ එකතුව 1ට වඩා වැඩි නම්, පූර්ණ සංඛ්‍යාව පූර්ණාංශයට එකතු කරන්න.

  • උදා: 2.7+1.5=(−2+0.7)+(−1+0.5)=−3+1.2=−2+0.2=2.2.

  • අඩු කිරීම: පූර්ණාංශ සහ දශමාංශ වෙන වෙනම අඩු කරන්න. දශමාංශ අඩු කිරීමේදී අවශ්‍ය නම්, අඩු වන ලඝු ගණකයේ පූර්ණාංශයෙන් 1ක් "ණයට" ගන්න.

  • උදා: 2.3−1.8=(−2+0.3)−(−1+0.8)=−2+0.3+1−0.8=−1−0.5. මෙය 2.5 ලෙස ලිවිය යුතුය.

  • ගුණ කිරීම: පූර්ණාංශය සහ දශමාංශය වෙන වෙනම ගුණ කරන්න.

  • උදා: 2.8×3=(−2+0.8)×3=−6+2.4=−4+0.4=4.4.

  • බෙදීම: පූර්ණාංශය භාජකයෙන් ඉතිරි නැතිව බෙදෙන සේ සකස් කර ගන්න.

  • උදා: 2.7÷3. මෙහි 2 යන්න 3න් නොබෙදේ. එබැවින් එය (3+1.7) ලෙස සකස් කරන්න. එවිට (3+1.7)÷3=1+(1.7÷3)=1.5667.

3. බල හා මූල සුළු කිරීම:

  • $ \log(a^n) = n \log a$

  • $ \log(\sqrt[n]{a}) = \frac{1}{n} \log a$

  • මෙම නීති යොදා ගනිමින්, බල සහ මූල ඇතුළත් සංකීර්ණ ගුණිත සහ ලබ්ධි, ලඝු ගණක වගු භාවිතයෙන් සුළු කළ හැක.

විභාගයට වැදගත් කරුණු

  • ලඝු ගණක භාවිතයෙන් සුළු කිරීම: මෙය O/L විභාගයේ II වන ප්‍රශ්න පත්‍රයේ අනිවාර්යයෙන්ම පාහේ එන දිගු ප්‍රශ්නයකි. cam×nb ආකාරයේ ප්‍රකාශනයක් සුළු කිරීමට හොඳින් පුහුණු වන්න.

  • වියුති ගණිත කර්ම: වියුති සහිත ලඝු ගණක එකතු කිරීම, අඩු කිරීම, ගුණ කිරීම සහ විශේෂයෙන්ම බෙදීම නිවැරදිව සිදු කිරීමට පුරුදු වන්න. බෙදීමේදී පූර්ණාංශය සකස් කරන ආකාරය ඉතා වැදගත් වේ.

  • ප්‍රතිලඝුගණකය (Antilog) සෙවීම: සුළු කිරීමෙන් පසු ලැබෙන වියුති සහිත ලඝු ගණකයේ ප්‍රතිලඝුගණකය නිවැරදිව සෙවීමට හැකි විය යුතුය. පූර්ණාංශය මගින් දශම ලක්ෂ්‍යය තැබිය යුතු ස්ථානය තීරණය වේ.

  • ප්‍රායෝගික ගැටලු: සිලින්ඩර, කේතු, ගෝල වැනි ඝන වස්තූන්ගේ පරිමාව හෝ පෘෂ්ඨ වර්ගඵලය සෙවීමේ සූත්‍ර සමඟ සම්බන්ධ කර ලඝු ගණක ගැටලු ඇසිය හැක. (උදා: V=34πr3).

ඉඟි සහ කෙටි ක්‍රම

  • ව්‍යුහගත පිළිතුර: ලඝු ගණක ගැටලුව විසඳීමේදී පියවර පැහැදිලිව දක්වන්න.

  1. දෙන ලද ප්‍රකාශනය P (හෝ වෙනත් අකුරක්) ට සමාන කරන්න.

  2. දෙපසම ලඝු ගණක ගන්න (lgP=...).

  3. ලඝු ගණක නීති යොදා ප්‍රකාශනය විහිදුවන්න.

  4. ලඝු ගණක වගුවෙන් අගයන් ආදේශ කරන්න.

  5. ගණිත කර්ම සිදු කර අවසන් ලඝු ගණක අගය සොයන්න.

  6. ප්‍රතිලඝුගණකය ගෙන P හි අගය සොයන්න.

  • බෙදීමේදී සැලකිලිමත් වන්න: 4.8÷3 වැනි අවස්ථාවක, 4 යන්න 6+2 ලෙස සකස් කළ යුතුය. (6 යනු 3න් බෙදෙන, 4 ට වඩා කුඩා ආසන්නම සංඛ්‍යාවයි).

  • ගණක යන්ත්‍රය: විභාගයට ගණක යන්ත්‍ර භාවිතය තහනම් වුවත්, අභ්‍යාස කිරීමේදී පිළිතුරු පරීක්ෂා කිරීමට එය යොදා ගන්න.

මතක තබා ගත යුතු දේවල්

  • දශමාංශය සැමවිටම ධන වේ. වියුති ලකුණ අයිති පූර්ණාංශයට පමණි.

  • 2.8=−2.8. 2.8=−2+0.8=−1.2 වේ.

  • ප්‍රතිලඝුගණකය සෙවීමේදී, 3.4736 සඳහා ලැබෙන සංඛ්‍යාව 2.975×10−3=0.002975 වේ. දශම ලක්ෂ්‍යයට පසු බිංදු 2ක් ඇති බවට සැලකිලිමත් වන්න.

  • ගැටලුවේ අවසානයේදී, ඉල්ලා ඇති දශමස්ථාන ගණනට හෝ වැදගත් සංඛ්‍යාංක ගණනට පිළිතුර වටයන්න.

වියාචනය (Disclaimer)

Idasara Academy ඉගෙනුම් සම්පත් නිර්මාණය කර ඇත්තේ සිසුන්ට මගපෙන්වීම, පුහුණුව සහ අධ්‍යයන උපායමාර්ග ලබාදී සහයෝගය දැක්වීමටය.

කෙසේ වෙතත්, සියලුම විභාග සහ නිල අවශ්‍යතා සඳහා, සිසුන් අනිවාර්යයෙන්ම ශ්‍රී ලංකා අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශයේ, අධ්‍යාපන ප්‍රකාශන දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද නිල පෙළපොත් සහ සම්පත් පරිශීලනය කළ යුතුය.

ජාතික විභාග සඳහා අන්තර්ගතයේ නිල බලය ලත් මූලාශ්‍රය වනුයේ රජය විසින් නිකුත් කරනු ලබන මෙම ප්‍රකාශනයි.

bottom of page